Wat
Uitvoeringen van liturgische muziek uit de Occo Codex
Waar
Utrecht en Amsterdam
Doel
Publiek bekend maken met muzikale schatten van voor de reformatie
Stichting Hermes verzorgde in september 2024 een liturgische en twee concertante uitvoeringen in Amsterdam en Utrecht door het professionele ensemble Cappella Sacelli (dat is gelieerd aan het sinds 2010 bestaande Ensemble Hermes).
Deze uitvoeringen werden mede gehouden in het kader van de feestelijkheden rond het 250-jarige bestaan van het Occo Hofje aan de Nieuwe Keizersgracht in Amsterdam.
Het programma bevatte muziek uit de Occo Codex. Deze bestaat uit bewerkingen (door artistiek leider Jeroen Spitteler) van onderdelen uit het ‘Amsterdam Handschrift’, waaronder het Tantum ergo (Anoniem), delen uit de Missa Pange Lingua (Josquin) en de Missa ‘Mynherte altijt heeft verlangen’ alsmede delen uit de Missa pro fidelibus defunctis (A. Divitis pie memorie) Daarnaast is een nieuw stuk van de hand van artistiek leider Jeroen Spitteler ten gehore gebracht: Ave Verum.
De uitvoeringen vonden plaats op 21 september2024, tijdens een heilige mis in kapel Occo Hofje Amsterdam op de viering van het 250-jarig bestaan van het Occo en aansluitend op 22 september concertante uitvoeringen in de Blauwkapel te Utrecht en dde Waalse Kerk te Amsterdam.
De muziek voor dit programma was grotendeels afkomstig uit de belangrijkste bron voor muziek uit het Amsterdam van vóór de reformatie: de Occo Codex (ca 1526). Voor de alteratie van Amsterdam in 1578 was de stad een belangrijk bedevaartsoord met een internationale uitstraling. Het centrum van deze devotie was de kapel ‘De Heilige Stede’. Zoals altijd speelde in de Rooms-Katholieke liturgie de muziek een grote rol. De Amsterdamse koopman en bankier Pompeius Occo was een van de belangrijkste weldoeners van de kapel. Hij gaf voor zijn dood de kostbare, door de beroemde Alamire werkplaats speciaal voor de Heilige Stede vervaardigde codex in langdurige bruikleen aan de kapel.
Na eeuwenlang als verloren te zijn beschouwd werd de codex in 1972 teruggevonden. De codex bevat vele composities van toonaangevende componisten uit de eerste helft van de 16de eeuw, zoals Isaac, Mouton en Josquin. De composities zijn allen gelieerd aan het Heilig Sacrament. De combinatie van deze liturgische focus, de hoge ambachtelijke kwaliteit van de codex en het feit dat dit handschrift een vroege bron is voor een aantal muzikale meesterwerken maakt het tot een van de meest waardevolle getuigen van de muziek in de Nederlanden uit de 16de eeuw. En een bijzondere getuige voor de eeuwenlange positie als bedevaartsoord van de stad Amsterdam.
Cappella Sacelli is een vierkoppig professioneel gezelschap dat is vernoemd naar de ‘Heilige Stede’.
Het ensemble bracht de 16e -eeuwse muziek ten gehore brengen vanuit facsimile’s van deze bijzondere codex en musiceerde tijdens de uitvoeringen vanuit oorspronkelijke bronnen, kopieën van handschriften of eerste drukken en vanuit de oorspronkelijke mensuraal-notatie. Het ensemble zong hierbij staande rond één grote, speciaal voor het ensemble vervaardigde koor-standaard. De professionele zangers van Capella Sacelli zijn opgeleid door de artistiek leider in deze speciale manier van muziek lezen en zingen. Tijdens dit project werd bovendien één van de zangers opgeleid in het authentiek uitvoeren van muziek uit de polyfonie vanuit de oorspronkelijke, mensurale notatie
Stichting Hermes verzorgde ook de publiciteit voor de uitvoeringen.